Wpisy z kategorii ‘Historia’

Badania i Brachiozaur

29 sierpnia 2010

7Tropem dinozaurów. Fascynacja tymi ogromnymi zwierzętami trwa od bardzo dawna. Wiadomo, iż odnajdujący szkielety dinozaurów ludzie uważali je za szczątki mitycznych smoków. Przekonanie zostało obalone w roku 1822 za sprawa Mary Ann – żony lekarza Gideona Mantella. Odnaleziony przez kobietę ząb zwierzęcia, Gideon uznał za element szczęki iguany. Mimo wielu niedociągnięć i błędnych przemyśleń lekarz był genialnym paleontologiem, należy też wspomnieć, że jednym z pierwszych. Stał się prekursorem nauki o dinozaurach. Praca nad wydobywaniem kości gadów bywa z reguły czasochłonna i mozolna. Pierwszym etapem jest odnalezienie skał odpowiadających tym z okresu ery dinozaurów. Często naukowcy muszą posuwać się do wysadzania górnych warstw skalnych aby uzyskać dostęp do dalszych poziomów. Do procedury wykopalisk należy także fotografowanie znalezionych szkieletów, na podstawie których określany jest powód wymarcia danego znaleziska. Szczątki okrywane są pianką, bandażami bądź bibułą w celu nienaruszonego przetransportowania ich do „centrum dowodzenia” czyli laboratorium. Miejscami gdzie paleontolodzy mogą natknąć się na resztki tych niezwykłych stworzeń są z reguły kopalnie, kamieniołomy oraz koryta rzek. Brachiosaurus – ramienny jaszczur. Brachiozaur zaliczany jest do grupy najlepiej poznanych dinozaurów roślinożernych. Był zauropodem a jego szyja i sylwetka przypominała budowę narządów współczesnej żyrafy. Osiągał 27 m długości i w najlepszym przypadku 13 m wysokości. Jego masa wahała się w granicach od 30 do 63 ton. Szyja – długa na 7 metrów i słabe uzębienie przystosowywały dinozaura do zrywania i spożywania liści z koron drzew. Najczęściej odnajdywany w Ameryce Północnej (Kolorado, Utah, Wyoming) i Afryce (Algieria, Tanzania). Paleontolodzy spekulują, iż ze względu na ogromną masę, brachiozaury wygodniej i pewniej czuły się do połowy zanurzone w wodzie. Cechy i wygląd tych zwierząt określony został na podstawie skamieniałości z Ameryki . Dinozaury z tego gatunku upodobały sobie życie i wędrówkę wśród stada ze względu na lepszą ochronę przed koczującymi drapieżnikami. Brachiozaury żyły w okresie jury, około 145 milionów lat temu. Te ogromne gady zjadały 1500 kg roślinności w ciągu dnia, co dziesięciokrotnie przewyższa zapotrzebowanie dorosłego słonia.

Jak powstało jądro ziemi?

24 sierpnia 2010

37Rywalizacja była naznaczona chaosem i brutalnymi kolizjami.W okresie kształtowania się Ziemi skały i głazy nadlatywały i uderzały szybciej, niż samochody, uderzające w mur lub inne samochody. Wykazując ogromną wytrwałość stała się ona w końcu wyjątkowym miejscem w układzie słonecznym, dając narodziny oceanom, kontynentom i życiu. Bakterie przyczyniły się do utworzenia tlenu – nasze dziedzictwo zawdzięczamy wszyscy ziemskiej pianie. Pomimo współczesnych katastrof, jakie obecnie trapią naszą planetę, w dalszym ciągu pozostaje ona najbardziej tajemniczym tworem wszechświata. Załóżmy, że istoty pozaziemskie naprawdę istnieją i chciałyby przyjechać na wycieczkę na naszą planetę Ziemię. Byłyby to dla nich najlepsze, kosmiczne wakacje. Ziemia, której nazwa może pochodzić od greckiego słowa, znaczącego właśnie ląd jest trzecią w kolejności planetą od Słońca. Lecz przybywający na nią goście od razu zauważą jej przydomek: „niebieska planeta” wziął się z tego, że 3 powierzchni pokryte jest wodą. Zobaczą także, że Ziemia jest jedyną planetą układu słonecznego, na której istnieją ludzie lub formy zaawansowanego życia. Niektóre obiekty, które dawno temu uderzały w młodą Ziemię miały nawet 500 km średnicy.Siła, wywołana tak wielkim uderzeniem, o tak wielkiej prędkości wytworzyła niesamowite ciepło. Ziemia praktycznie zaczęła się prażyć od środka; żelazo i nikiel stopniały i przeniknęły do jądra, generując ciepło, podobnie, jak ogromny piec hutniczy. Skala zewnętrzna, zwana magmą całkowicie stopniała, tworząc ocean płynnej magmy. Planeta była rozszalałym pieklę, zawieszonym we wszechświecie. Najpoważniejsze uderzenia mogły spowodować wyjałowienie planety. Proces tworzenia jądra Ziemi, zwany czasem „wielką żelazną katastrofą” zachodził w pierwszych 40 milionach lat istnienia naszej planety i miał głęboki wpływ na naszą przyszłość. Przy takiej zawartości żelaza w jądrze, obracająca się kula stopionego żelaza generowała nadzwyczajne pole magnetyczne. Dzięki temu wytworzyły się dogodne warunki zamieszkania na planecie. Wynikiem opadnięcia całego żelaza w dół było powstanie solidnego jądra, które napędzało ochronne pole magnetyczne, otaczające naszą planetę. Gdyby nie było pola magnetycznego, Ziemia byłaby pustkowiem bez powietrza, planetą pozbawioną życia. Porwity wiatr materii, pędzący od Słońca z prędkością milionów kilometrów mógłby całkowicie zniszczyć naszą atmosferę.

Przybysze z kosmosu

12 lipca 2010

9Spekulacji ciąg dalszy. Biorąc pod uwagę determinację z jaką naukowcy starają się rozwiązać problem „zaginięcia” stworzeń nie dziwi hipoteza według której za zniknięciem dinozaurów miałyby stać istoty pochodzące z innego wymiaru. Uczeni doszukują się związków ziemskiego życia z przybyszami z innych planet. Próbując wyjaśnić ich zagładę łączą tragedię z ukazującymi się regularnie co 26 milionów lat gwiazdami okrążającymi nasz glob. Jednak to wytłumaczenie nie wydaje się być chociażby w 1/3 zgodne z zaistniałymi wydarzeniami. Odkryto, że ponad 66 mln lat temu na Ziemię spadł meteoryt o średnicy 10 km. Jego upadek spowodował trzęsienia ziemi, burze i fale oceaniczne. Prawdopodobnie eksplozja towarzysząca jego pojawieniu się przekraczała mocą wybuch kilkudziesięciu bomb atomowych. Pyły osadzające się w atmosferze zatrzymały dopływ promieni słonecznych a następnie doprowadziły do ochłodzenia klimatu. Krytycznie niska temperatura i opady śniegu przyczyniły się do wymarcia rasy wielkich gadów, które nie były w stanie żywić się zamarzniętą roślinnością. Stegosaurus. Dinozaur pochodzący z rzędu ptasiomiednicznych żywiący się roślinami. Zamieszkiwał przede wszystkim tereny dzisiejszej Ameryki Północnej i Europy a dokładniej Portugalii. Jego ciało pokryte było łuskami. Głowa stegozaura była niewielka. Typową cechą był rogowy dziób z niedużymi oczodołami. Ze względu na niepokaźne i słabe uzębienie jego posiłek stanowiły miękkie części roślin. Zdobywanie pokarmu ułatwiały kończyny przednie – znacznie krótsze od tylnych. Przypuszczalnie osiągał do 9 m długości i 4 m wysokości. Nazwa stegosaurus równa się w dosłownym znaczeniu „zadaszonemu” jaszczurowi. Pochodzi ona od ogromnych kilkudziesięciocentymetrowych płyt umieszczonych na jego grzbiecie. Zgodnie z opinią naukowców mózg gadów był stosunkowo mały, nie będący w stanie kierować wszystkimi funkcjami tak okazałego ciała. Możliwe jest więc, że dinozaury z tej rodziny posiadały ośrodek mózgowy w czaszce oraz w tzw. centrum koordynacyjne umiejscowione w pobliżu miednicy. Kolce wyrastające z wydatnego ogona w rzeczywistości znajdujące się poziomo, nie jak były od zawsze prezentowane – w pionie, były swoistym mechanizmem obronnym gada. Tyrannosaurus. Jest najbardziej znanym dinozaurem na świecie. Pochodzi z rodziny tyranozaurów i jest zarazem jedynym z tej grupy osobnikiem którego istnienia dowiedziono. Był dwunożnym stworzeniem odznaczającym się solidną czaszką. Dzięki długiemu ogonowi mógł utrzymywać równowagę. Mierzący trzynaście metrów długości i ważący sześć ton tyranozaur jest uznawany za największego drapieżnika wszech czasów pośród tych żyjących na lądzie. Jego szyja przypominała kształtem literę „S”. Jej budowę określa się jako krótką lecz bardzo umięśnioną. Ciekawostką jest także to, iż wiele kości znajdujących się w szkielecie dinozaura było pustych. Mimo to wytrzymałość gada nie zmniejszyła się bądź nie została w jakikolwiek sposób określona jako ułomna. Ostre, mające długość osiemnastu centymetrów zęby służyły zwierzętom tego gatunku do rozszarpywania ofiar. Za ojczyznę tyranozaurów bierze się obydwie Ameryki, Chiny i Indie gdzie ponad 67 milionów lat temu prawdopodobnie się osiedliły. Henry Fairfield, paleontolog który w roku 1902 odnalazł szczątki gada nazwał go Tyrannosaurus rex (król gadów tyranów) gdyż był to, w tamtych czasach, największy znaleziony do tej pory okaz.

Jak wyginęły dinozaury?

26 czerwca 2010

8Straszny jaszczur. Dinozaur znaczy dosłownie straszny jaszczur. Zwierzęta te pojawiły się na ziemi w późnym triasie, przypuszczalnie 230 milionów lat temu. Ich rządy na planecie dobiegły końca po 160 milionach lat. Dinozaury były gadami naczelnymi zamieszkującymi wszystkie kontynenty. Możemy rozróżnić wiele ras, gatunków charakteryzujących się odmiennymi cechami bądź zachowaniem. Tak też istniały dinozaury mięsożerne i roślinożerne, te małe i nieco większe, których kończyny i budowa szkieletu przystosowane były do odpowiedniego trybu życia. Straszne jaszczury posiadały cztery kończyny, z czego tylne zazwyczaj dłuższe, na których końcach błyszczały ostre pazury. Ich ciało pokrywała wodoszczelna skóra przypominająca łuski. Częścią ciała obecną u wszystkich gatunków był ogon. Jaja składane przez zwierzęta przypominały ptasie ze względu na swoją twardą skorupę. Wielu znawców świata tych niesamowitych stworzeń uważa współczesne ptaki za dinozaury z grupy teropodów gdyż obydwa gatunki posiadają liczne cechy, których nie można spotkać u innych pradawnych bądź dzisiejszych zwierząt. Hipotezy wyginięcia. Po dziś dzień naukowcy i znawcy paleontologii nie są w stanie określić powodu wymarcia tych ogromnych i fascynujących stworzeń zamieszkujących niegdyś lądy na ziemi. Nie potrafią podać wyjaśnienia co mogło spowodować katastrofę dinozaurów. Jedną z podawanych i rozważanych przyczyn jest zmiana ekosystemów dokonująca się wraz z końcem ery mezozoicznej. Według tej teorii gady nie mogące przystosować się do nowopowstałych warunków po prostu „zniknęły z powierzchni”. Możliwe są także zmiany w atmosferze zachodzące podczas wybuchów wulkanów. Nadmiar kwasu solnego HCl zamieniający się podczas reakcji chemicznych w chlor doprowadził do powstania dziury ozonowej. Istotną sprawą zdaje się wydawać również brak zdolności dinozaurów, których organizmy charakteryzują się zmiennociepłością, na wywoływany przez dwutlenek węgla – efekt cieplarniany. Przyczyną wyginięcia dinozaurów obarcza się także procesy geologiczne. Przemieszczanie się lądów, tworzenie kontynentów oraz podnoszenie się poziomów oceanów nie sprzyjały dalszemu rozwojowi strasznych gadów. Rozkwit roślinności tak samo mocno mógł wpłynąć na egzystencję dinozaurów. Nieprzystosowane do kwiatów i krzewów przegrywały w „bitwach” o pokarm z mniejszymi lecz lepiej przystosowującymi się ssakami.

© Środowisko i ludność