Środowisko i ludność

Wracamy do Europy Powinna być wyróżniona jako osobne środowisko, gdyż charakteryzowane jest przez wiele cech klimatycznych oraz przedstawicieli fauny i flory nie występujących nigdzie indziej. Strefa ta znajduje się w Europie i północnej Afryce wokół Morza Śródziemnomorskiego. Stosunkowo łagodny klimat umożliwia uprawę wielu roślin, które rosną tylko w tym rejonie. Obserwuje się występowanie czterech pór roku. Gorące lato z temperaturami przekraczającymi 35 stopni Celsjusza w cieniu i prawie całkowitym brakiem opadów. Natomiast łagodna wiosna sprzyja rozwojowi roślinności. Opady dość intensywne i stosunkowo niskie temperatury pojawiają się w zimie. Klimat śródziemnomorski występuje tylko na wybrzeżu – jest to związane z obecnością morza. W centrum krajów, na przykład w Hiszpanii, panuje klimat kontynentalny podobny do panującego w Polsce. Gatunki roślin, które przystosowały się do takiego środowiska to przede wszystkim owoce cytrusowe, jak pomarańcze i mandarynki. W Valencii mandarynki kwitną trzy razy w roku. A może wycieczka do lasu? Położona na północy Europy, obejmuje także północ Stanów Zjednoczonych oraz częściowo północną Azję oraz zachodnią Rosję. Występują cztery pory roku, które bardzo różnią się od siebie, co pozwala na ich łatwą identyfikację. Zimy charakteryzują temperatury poniżej zera z duża ilością opadów – śnieg lub deszcz. Wiosna przynosi ocieplenie i umiarkowane temperatury umożliwiające rozwój uśpionej przez całą zimę roślinności. Lata są gorąca, upalne z niewielka ilością opadów. Jesień przynosi załamanie pogody i stopniowy spadek temperatury zwiastujący nadejście zimy. Bardzo często w tej strefie klimatycznej występują lasy. Są one charakterystyczne dla Europy środkowej i środkowo wschodniej. W Ameryce Północnej i Południowej wyróżniamy prerię i tampę – ogromne obszary trawiaste bez drzew. Na Starym Kontynencie najczęściej są lasy mieszane, gdzie obok wszędzie występują gatunki liściaste i iglaste. Wśród tych pierwszych dominują buki, dęby czy brzozy. Natomiast iglaki są reprezentowane przez sosny, świerki i modrzewie. Czyli jak przeżyć bez wody Jest to strefa, która występuje na prawie kontynencie. Charakterystyczne ukształtowanie terenu w tym klimacie to półpustynia i pustynia otoczona ze wszystkich stron górami. Tereny suche, cechowane przez ogromna ilość piasku powstałego w wyniku erozji skał i niszczącego działania warunków atmosferycznych. Nie występuje praktycznie żadna roślinności. Beduini i ludy wędrujące wykorzystują oazy – niewielkie miejsca na pustyni gdzie występuje woda pitna, która umożliwia życie i rozwój gospodarki. Są one bardzo ważne dla wszystkich mieszkańców i turystów na pustyni. Wiele karawan swoje podróże przez pustynie opiera właśnie w oparciu o najbliższe oazy. Ciekawym przypadkiem są także studnie artezyjskie – miejsca, gdzie woda pitna jest uwalniana pod ciśnieniem – są one także podstawa dla rozwoju oazy. Ciekawa jest fauna pustyni. W zależności od rodzaju pustyni występują różne zwierzęta. Najbardziej charakterystyczne są fenki – gatunek z psowatych, którego cechą charakterystyczną są ogromne uszy umożliwiające wychwytywanie dźwięków wydawanych przez owady pod ziemią.

Bariera wodna stanowi często jeden z ważniejszych aspektów uniemożliwiających normalne życie.Zarówno nadmiar jak i niedostatek wody ma negatywny wpływ na rozwój osadnictwa na takim obszarze. Na obszarach z deficytem wodnym bardzo trudny jest rozwój jakiegokolwiek rolnictwa. Deficyt wody występuje głównie w klimatach gorących i suchych. Na tego typu obszarach rozwinął się dość specyficzny tryb życia i gospodarowania. Jest to pasterstwo nomadyczne lub inaczej koczowniczy tryb życia. Ludzie stale wędrują ze stadami swoich zwierząt w miejsca, które okresowo są bardziej obfite w wodę. Obecnie, dość silne zmiany klimatu stanowią ogromne zagrożenie dla takich ludzi. Susze są dziś na tyle długie, że obszary do tej pory bardziej zasobne w wodę wysychają znacznie szybciej niż miało to miejsce zazwyczaj. Paradoksalnie nadmiar wody również może stanowić dość dużą barierę dla rozwoju osadnictwa. Jest to szczególnie widoczne na obszarach, gdzie występują częste i gwałtowne opady deszczu, a do tego ukształtowanie powierzchni powoduje zaleganie wody w niektórych obszarach (stałe zalewanie). W takich miejscach uprawy roślin mogą być w łatwy sposób zalane, a do tego klimat taki sprzyja rozwojowi dzikich roślin, które skutecznie niszczą uprawy. Bariera wysokości jest często nazywana również barierą grawitacji.Bariera ta jest ściśle powiązana z położeniem terenu nad poziomem morza oraz konfiguracją samego terenu. Większa wysokość ma nie tylko wpływ na ograniczenie możliwości rozwoju obszarów rolniczych poprzez niższą temperaturę. Samo życie człowieka jest utrudnione na obszarach górskich. Im wyżej tym niższe staje się ciśnienie atmosferyczne i ludzie mają problem z wyrównaniem ciśnienia wewnętrznego z ciśnieniem atmosferycznym. Dodatkowo wraz ze wzrostem wysokości następuje rozrzedzanie się powietrza co skutecznie uniemożliwia prawidłowe oddychanie i sprawia, że ludzie szybciej się męczą. Przyjmuje się, że bariera wysokości powyżej 5000 m n.p.m. jest już na tyle silna, że rozwój ludzkiego osadnictwa jest tam praktycznie niemożliwy. Rozwój rolnictwa na terenach górskich utrudnia nie tylko niższa temperatura. Nachylenie stoków powoduje bardzo szybką erozję występującej tam gleby. Niekiedy, aby temu zapobiec stosuje się specjalne tarasy rolnicze. Jednak jest to proces na tyle pracochłonny, że opłaca się tylko na nielicznych obszarach Ziemi.