Skład i budowa atmosfery

22 stycznia 2019

Większość planet układu słonecznego posiada atmosferę, jednak atmosfery te różnią się od naszej, Ziemskiej, bowiem tylko nasza atmosferę tworzy powietrze, które pozwala na prawidłowe funkcjonowanie człowieka (zawiera tlen). Atmosfera nie jest więc synonimem powietrza. Jest nią gazowa powłoka, która otacza ciało niebieskie. Każda atmosfera składa się z innych gazów z innym ich stosunkiem. Atmosfera ziemska to w 78% azot. 20% jej składu zawiera tlen, natomiast pozostałe 10% to mieszanina dwutlenku węgla, argonu, neonu, wodoru i wielu innych niewymienionych. Skład ten jest bardzo stabilny, nie ulega bowiem znaczącym zmianom. Atmosfera podzielona jest na kilka warstw. Ta znajdująca się najbliżej naszej planety to troposfera. W warstwie tej zachodzą prawie wszystkie zjawiska pogodowe, a powietrze poddane jest ciągłej cyrkulacji (przemieszcza się i jest stale mieszane). Troposfera zawiera w sobie 80% masy powietrza oraz całą objętość pary wodnej. Źródłem ciepła troposfery są lądy i morza dlatego im wyżej, tym powietrze staje się chłodniejsze. Nad troposferą znajduje się stratosfera. To tutaj tworzy się ozon. Kolejną warstwą jest mezosfera, w której temperatura spada do -100şC, a ostatnią termosfera której temperatura osiąga nawet 1000şC. Cyrkulacja jest to ruch powietrza, spowodowany różnicą ciśnień, które tworzą się na skutek różnych wartości energii słonecznej w innych miejscach na Ziemi. Cyrkulację można rozpatrywać w kategoriach globalnej i lokalnej. Krążenie powietrza w skali całej planety jest uzależnione od obecności stref oświetlenia Ziemi. Każda z nich, ze względu na różnicę naświetlenia posiada inne ciśnienie i to jest powodem ruchu mas powietrza pomiędzy nimi. W skali globalnej, tworzą się trzy wielkie struktury, zwane komórkami. Pierwsza z nich, komórka Hadleya związana jest z cyrkulacją pasatową. Ogrzane na obszarach równikowych powietrze unosi się, ochładza i tworzy strefę niskiego ciśnienia, powodując tym samym deszcze zenitalne, następnie przesuwa się w stronę biegunów w postaci antypasatów i osiada na wysokości zwrotników, powodując kompresję i wywołują strefę wysokiego ciśnienia. Komórka Ferrela, to przesuwanie się mas powietrza w obrębie zwrotników i szerokości geograficznych umiarkowanych. Ostatnią komórką, komórką polarną jest obrębie biegunów. W przyziemnej warstwie wieją w niej wiatry wschodnie od biegunów, natomiast w górnych warstwach – wiatry zachodnie.

© Środowisko i ludność