Środowisko i ludność

Żółwie to praktycznie jedyne zwierzęta, które od wielu milionów lat nie uległy większym zmianom. Przodkowie dzisiejszych żółwi żyli już w okresie jurajskim – i wyglądały wówczas niemal identycznie jak dziś. Pierwsze istoty noszące pancerz żyły około 250 milionów lat temu. 100 milionów lat później pojawiły się żółwiopodobne, bezzębne istoty. Wiele wskazuje na to, że to właśnie one były przodkami żółwi słoniowych z Galapagos. Około 50 milionów lat temu, w triasie, żyły istoty bardzo podobne do żółwi, posiadały jednak długie zęby, wiele pływały, wyposażone były ponadto w długi ogon. Nazywały się plakodonty. Nie dotrwały jednak dzisiejszych czasów, wszystkie wyginęły. Do dziś naukowcy sprzeczają się co do sposobu, w jaki żółwie dostały się na wyspy Galapagos. Jedna z teorii mówi, że tamtejsza populacja zrodziła się z kilku istot, które wpadły do morza w okolicach wybrzeży południowej Ameryki i zostały przez prąd morski skierowane na wyspy. Teoria ta ma wielkie poparcie w świecie naukowym, ponieważ udowodniono, że wiele zwierząt lądowych w taki właśnie sposób skolonizowało różne wyspy. Dziś znamy wiele form żółwi żyjących na Galapagos, z czego najciekawszym jest z pewnością żółw olbrzymi.

Żółw, a człowiek

Wyspy Galapagos istnieją w świadomości białego człowieka od roku 1535, gdy to zostały odkryte przez biskupa Panamy, Tomasza de Berlanga. W wiekach XVII i XVIII wyspy Galapagos były świetną bazą wypadową piratów, główną na całym obszarze. Zabili oni bardzo wiele żółwi, bardzo im bowiem smakowały i były łatwe do przetrzymywania na statkach, jako niezbyt wymagające istoty. Gdy zakończyła się plaga piractwa na tych terenach kolejnym zagrożeniem dla żółwi olbrzymich stali się łowcy waleni, którzy przywędrowali tam z terenów Ameryki. Na wyspach ścinali wiele drzew, zdobywali wodę słodką, a żółwie masowo umieszczali w swoich ładowniach – stanowiły dla nich znakomity zapas żywności, żółwie bowiem potrafiły w nich długo przeżyć. Wyspy Galapagos zostały objęte ochroną w roku 1930, zamknięto wówczas dla ludzi ich teren. Niedługo po tym na wyspie Santa Cruz postawiono budynek dla stacji badawczej, której zadaniem było chronić żółwie olbrzymie. Ośrodek ten funkcjonuje po dzień dzisiejszy, a jego pracownicy bardzo pomagają żółwiom. Zbierają na przykład ich jaja, bo gniazda żółwi są bardzo często niszczone przez zdziczałe domowe zwierzęta, które zamieszkują wyspę. Ponadto odławiają chore żółwie i leczą je w specjalnych ośrodkach medycznych.

Lęg żółwi

Samica żółwia, tak jak znakomita większość gadów, składa jaja. Samica składa jaja w obniżeniu w ziemi, które sama wykopała. Skrapla to miejsce moczem, by było bardziej wilgotne i by łatwiej się jej kopało. Zazwyczaj wybiera miejsce na złożenie jaj w punkcie nasłonecznionym i stosunkowo wilgotnym. Gdy samica wykopie już otwór w ziemi o głębokości od 30 do 40 centymetrów, wsadza tam tylną część swego olbrzymiego ciała i składa tam jaja – tych jest od 2 do 17. Samica wygrzebuje kilka takich jam – najczęściej 2, czasem trzy, i wszystkie z nich zapełnia jajami. Bo zakończeniu składania jaj samica przykrywa dziury warstwą ziemi, którą to następnie ugniata pancerzem. Słońce szybko utwardza ziemię. W ten sposób jaja są zabezpieczone przed potencjalnymi napastnikami oraz przed innymi żółwiami, które mogłyby chcieć złożyć w jamach swoje jaja. Po około 2-3 miesiącach na świat przychodzą młode żółwie. Bywa jednak, że ich inkubacja trwa znacznie dłużej. Najczęściej wykluwają się tuż po rozpoczęciu się pory deszczowej, gdy łatwiej im wydostać się spod ziemi przez zmiękczoną przez deszcz wodę. Zdarza się, że żółwie giną w jamie, bo po wykluciu nie mogą wydostać się z ziemi – jej zbyt wysuszona i twarda.

Żółw słoniowy, geochelone elephantopus, to gad z rodziny żółwi lądowych z rzędu żółwi. To wielkie zwierze osiąga długość nawet do 1,2 metra, a waży, przy sprzyjających warunkach, nieco ponad 200 kilogramów. Występuje tylko na wyspach Archipelagu Galapagos. Wykorzystuje dostępne tam suche niziny oraz wilgotne płaskowyże, w obu tych strefach żyje mu się dobrze. Jest roślinożerny – zjada niemal wszystkie rośliny, do jakich ma dostęp. Najbardziej smakują mu opuncję i liście drzewa Hippomane mancinella. Dojrzałość płciową żółwie te osiągają niezwykle późno – dopiero w wieku 25-30 lat. Nic w tym jednak dziwnego, bo żyją bardzo długo – rekordzistą jest seszelski żółw, który padł dopiero w wieku 152 lat. Miało to jednak miejsce w niewoli, w stanie naturalnym żółwie te żyją nieco krócej, choć, oczywiście, również bardzo długo. W jednym lęgu znajduje się od 2 do17 jaj, sporo jednak młodych żółwi nie dożywa dorosłego wieku. Małe żółwięta ważą około 90 gramów. Dziś zwierząt tych żyje grubo ponad 10 tysięcy, bowiem wyspy Galapagos zostały w połowie XX wieku wpisane do listy Parków Narodowych. Poza naturalnym środowiskiem żółwie te żyją w Stacji Naukowej imieniem Karola Darwina, gdzie ich hodowla idzie bardzo dobrze.

Węgiel to twardy surowiec, czarny lub brunatny, używany do ogrzewania lub produkcji energii, powstał z rozkładu drzew. Złoża występują w pokładach lub żyłach węgla. Aby do nich dotrzeć, trzeba czasem wydrążyć szyby o głębokości 1000 kilometrów. Dziś węgiel wydobywa się przy użycie maszyn; kiedyś ludzie kruszyli żyłę kilofami. Ale to wciąż bardzo ciężka praca. Pod ziemią jest bardzo gorąco i niezwykle ciężko się oddycha. Górnicy zjeżdżają windą w dół. Szyby służą do wentylacji. W hałdach gromadzą się odpady z sortowania i oczyszczania węgla. Elektrownie atomowe produkują energię z uranu lub plutonu, metali wydobywanych z ziemi. w reaktorze, zbiorniku zamkniętym w grubym betonowym pancerzu, rozbija się atomy, z których składają się te metale. Jest to rozszczepienie jądra atomu. W tej reakcji wydziela się ciepło, przekształcane następnie w energię. Z małej ilości surowca powstaje bardzo dużo energii. Elektrownie atomowe nie zanieczyszczają atmosfery, w przeciwieństwie do gazu, ropy czy węgla. Ale są radioaktywne-wytwarzają bardzo groźne promieniowanie. Naukowcy wyobrazili sobie, że można schwytać bezpośrednio z przestrzeni kosmicznej energię słoneczną, dzięki satelicie wyposażonemu w ekrany słoneczne. Przesyła ona na ziemie energię w postaci fal.

Tornado jest to zjawisko naturalne, porównywalne z cyklonem. Ale powstaje w warunkach burzowych, pod cumolonimbusem. Występujące powietrze zwinięte w spiralą tworzy lej miedzy ziemią a niebem(chmurami). Lej taki rozszerza się na dole: jest to trąba tornada, ma szerokość kilkuset metrów. Tornado trwa nie dłużej niż 5 do 30 minut, ale wywołuje wiatry mogące osiągnąć prędkość 500 kilometrów jego niszcząca siła polega przede wszystkim na nagłym nadejściu. Gdy tornado występuje na morzu, nazywa się trąbą powietrzną. Większość opadów występujących w Azji Południowej koncentruje się na przestrzeni kilku tygodni. To pora monsunowa. Monsun nadchodzi wiosna, kiedy poziom wody w rzekach jest już wysoki z powodu topienia się śniegu w Himalajach. Powodzie mogą tam osiągnąć dramatyczne rozmiary. W suchym klimacie na deszcz trzeba czasem bardzo długo poczekać, nawet kilka lat. Zbiorniki wodne wysychają. Susza, poza pragnieniem u ludzi jak również zwierząt, powoduje także głód. Wiąże się to z faktem, że rośliny przestają rosnąć. Cyklony przemieszczają się przez kilka dni. W Ameryce nazywane są huraganami, huraganami w Azji tajfunami. Powodują wszędzie ogromne szkody i nie kiedy zabijają tysiące ludzi.